درمان‌های دارویی و غیر دارویی برای ADHD: کدام یک بهتر است؟

در مطالعه اخیر، محققان اثربخشی و قابل‌قبول بودن نسبی مداخلات موجود برای اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) در بزرگسالان را بررسی کردند.

به گزارش رسانه اخبار پزشکی مدنا، ADHD با الگوهای مداوم و فراگیر بیش‌فعالی تکانشگری، بی‌توجهی یا هر دو مشخص می‌شود و در رشد و عملکرد اختلال ایجاد می‌کند. این اختلال همچنان شایع‌ترین اختلال نورودولوپی است که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹، ۵ درصد کودکان ۶ تا ۱۸ ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم ADHD در تا ۷۵ درصد از جمعیت تحت تأثیر قرار گرفته به بزرگسالی ادامه می‌یابد. علاوه بر این، ADHD اغلب با سایر اختلالات یا اختلالات همراه است.

هر دو مداخلات دارویی و غیر دارویی برای ADHD در دسترس هستند. دستورالعمل‌های موسسه ملی مراقبت‌های بهداشتی و مراقبت‌های عالی انگلستان در صورت ترجیح بیماران، ناکارآمدی یا تحمل ضعیف داروها یا دشواری در رعایت داروها، حمایت‌های غیر دارویی را توصیه می‌کنند. با توجه به نگرانی‌ها در مورد ایمنی داروهای ADHD، کسب بینش در مورد ایمنی و اثربخشی مداخلات موجود ADHD در بزرگسالان بسیار مهم است.

در مطالعه حاضر، محققان مداخلات موجود برای ADHD را از نظر اثربخشی تحمل‌پذیری و قابل‌قبولیت در بزرگسالان مقایسه کردند. ابتدا آن‌ها به دنبال کارآزمایی‌های کنترل‌شده تصادفی (RCT) برای مقایسه مداخلات با کنترل‌ها یا سایر مداخلات برای درمان علائم در بزرگسالان مبتلا به ADHD بودند. درمان‌های دارویی در صورتی گنجانده شدند که حداکثر دوزهای برنامه‌ریزی شده آن‌ها طبق دستورالعمل‌های بین‌المللی واجد شرایط باشد.

داروها شامل محرک‌ها، ویلوکسازین، مودافینیل، گوانفاسین، کلونیدین، بوپروپیون و آتوموکستین بودند. برای RCTهای مربوط به آموزش شناختی، داروها یا تحریک عصبی به تنهایی فقط کارآزمایی‌های دو سو کور گنجانده شدند. پیامدهای اولیه شدت علائم اصلی ADHD (بر اساس مقیاس‌های خود ارزیابی و بالینی ارزیابی شده) در حدود ۱۲ هفته و قابل‌قبولیت بود.

قابل‌قبولیت به عنوان نرخ قطع مصرف به هر دلیلی تعریف شد. اندازه‌های اثر از متاآنالیزهای جفتی و متاآنالیزهای شبکه (NMA) با استفاده از نسبت شانس برای پیامدهای دو حالته و تفاوت‌های میانگین استاندارد برای پیامدهای پیوسته برآورد شد. علائم ثانویه شدت علائم اصلی ADHD در حدود ۲۶ هفته و ۵۲ هفته، تحمل‌پذیری، تنظیم هیجانی، کیفیت زندگی و اختلال عملکرد اجرایی بود.

تحمل‌پذیری بر اساس قطع مصرف به دلیل عوارض جانبی تعیین شد. محققان یک سری NMA را با استفاده از یک مدل اثرات تصادفی انجام دادند. خطر سوگیری RCTها با استفاده از ابزار خطر سوگیری Cochrane ارزیابی شد. اطمینان از شواهد با استفاده از چارچوب اطمینان در NMA ارزیابی شد. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل‌های حساسیت متعددی انجام شد.

تیم تحقیقاتی بیش از ۳۲۴۰۰ رکورد را از جستجوهای ادبیات شناسایی کرد. از این تعداد، ۱۱۳ RCT گنجانده شد که در مجموع ۱۴۸۸۷ شرکت‌کننده را جذب کردند. در مجموع، ۵۰ درمان شناسایی و به عنوان درمان‌های روانشناختی، درمان تحریک عصبی و نوروفیدبک، درمان‌های دارویی و شرایط کنترل طبقه‌بندی شدند.

۲۴ RCT مداخلات فعال را مقایسه کردند که ۱۶ مورد از آن‌ها شرایط کنترل را شامل نمی‌شد. هیچ RCT در مورد مداخلات غیر دارویی شواهدی مبنی بر عدم صلاحیت افراد برای مداخله دارویی ارائه نکرد. تیم تحقیقاتی دریافت که محرک‌ها و آتوموکستین در کاهش علائم اصلی ADHD در حدود ۱۲ هفته در مقیاس‌های خود ارزیابی و بالینی ارزیابی شده بهتر از دارونما بودند.

به طور قابل توجهی، درمان آرامش‌بخشی در کاهش علائم اصلی ADHD فقط در مقیاس خود ارزیابی بدتر از دارونما بود. علاوه بر این، روان‌درمانی، ذهن‌آگاهی، اصلاح شناختی، تحریک مستقیم جریان ترانس کرانیال و درمان شناختی-رفتاری (CBT) در کاهش علائم اصلی ADHD فقط در مقیاس بالینی ارزیابی شده بهتر از دارونما بودند. گوانفاسین و آتوموکستین نسبت به دارونما قابل‌قبولیت کمتری داشتند.

در حدود ۲۶ هفته، آتوموکستین در مقیاس خود ارزیابی مؤثرتر از دارونما بود، در حالی که محرک‌ها و ذهن‌آگاهی در مقیاس بالینی ارزیابی شده مؤثرتر بودند. علاوه بر این، آتوموکستین، مودافینیل، محرک‌ها و گوانفاسین نسبت به دارونما تحمل‌پذیری کمتری داشتند. محرک‌ها و آتوموکستین در کاهش تنظیم هیجانی در حدود ۱۲ هفته مؤثرتر از دارونما بودند.

هنگامی که تجزیه و تحلیل‌ها به RCTهای با خطر سوگیری کم محدود می‌شد، بوپروپیون، محرک‌ها و آتوموکستین در کاهش علائم خودگزارش شده مؤثرتر از دارونما بودند. آتوموکستین نیز نسبت به دارونما قابل‌قبولیت کمتری داشت. علاوه بر این، یافته‌ها در تجزیه و تحلیل‌های محدود به مطالعات غیر حمایت‌شده توسط صنعت یا هنگام طبقه‌بندی محرک‌ها به متیل فنیدات و آمفتامین‌ها تفاوتی نداشتند (از نتایج اصلی).

محرک‌ها تنها مداخله‌ای بودند که شواهدی از اثربخشی را در کوتاه‌مدت برای علائم اصلی ADHD در بزرگسالان نشان دادند و قابل‌قبولیت خوبی داشتند. در حالی که آتوموکستین مؤثر بود، اما نسبت به دارونما قابل‌قبولیت کمتری داشت. علاوه بر این، در حالی که اجزای درمانی غیر دارویی خاص، مانند درمان آرامش‌بخشی، نوروفیدبک و CBT، اثرات مفیدی را در دوره‌های طولانی‌تر داشتند، نتایج بین مقیاس‌های ارزیابی متفاوت بود. به طور کلی، این یافته‌ها می‌تواند دستورالعمل‌های آینده را با در نظر گرفتن مزایا و مضرات مداخلات برای ADHD در بزرگسالان اطلاع‌رسانی کند.