نقش کمپلکس‌های انعقادی بزاق در توقف خونریزی هموفیلی اثبات شد

مطالعه‌ای جدید به سرپرستی دانشگاه پزشکی وین (MedUni Vienna) دیدگاه‌های تازه‌ای در مورد مکانیسم‌های انعقاد خون در بیماران مبتلا به هموفیلی A، شایع‌ترین نوع هموفیلی، ارائه داده است. تیم تحقیقاتی نشان داده است که بزاق حاوی وزیکول‌های خاصی است که می‌تواند باعث انعقاد سریع خون در بیماران هموفیلی شود. نتایج این تحقیق سهم قابل توجهی در درک بهتر این بیماری دارد.

به گزارش رسانه اخبار پزشکی مدنا، هموفیلی یک اختلال خونریزی ارثی است که با کمبود عوامل خاص انعقاد خون مشخص می‌شود و در صورت عدم درمان می‌تواند به خونریزی‌های خطرناک و تهدیدکننده زندگی منجر شود. چرا هموفیلی A (که با کمبود فاکتور VIII مشخص می‌شود) معمولاً به خونریزی‌های مفصلی منجر می‌شود اما به ندرت باعث خونریزی مخاطی می‌شود، تاکنون مشخص نبود. برای یافتن پاسخی به این مسئله، تیم علمی به سرپرستی یوهانس تالر و جیان آی (بخش بالینی هماتولوژی و هموستازیولوژی، دپارتمان پزشکی I، دانشگاه پزشکی وین) و رینک نیولند (مرکز پزشکی دانشگاه آمستردام) تحقیقات خود را بر اهمیت مایعات بدن در انعقاد خون متمرکز کردند، موضوعی که طی دهه‌ها به دست فراموشی سپرده شده بود.

محققان دریافتند که بزاق بیماران هموفیلی A حاوی کمپلکس‌های تناز خارجی است که روی وزیکول‌ها قرار دارند. کمپلکس‌های تناز خارجی، ترکیبات پروتئینی متشکل از دو فاکتور انعقادی (فاکتور بافتی TF و فاکتور VIIa) هستند که با تماس با خون، فرآیند فعال‌سازی زنجیره انعقاد را آغاز می‌کنند. تحلیل‌های انجام‌شده توسط نویسندگان مطالعه تأیید کرد که خونریزی مخاطی در دهان این بیماران به‌ندرت رخ می‌دهد و معمولاً به‌سرعت متوقف می‌شود. بیمارانی که فاقد این کمپلکس پروتئینی در بزاق خود هستند، این مکانیسم محافظتی را ندارند و بیشتر دچار خونریزی مخاطی دهانی می‌شوند.

یوهانس تالر، متخصص پزشکی در دانشگاه پزشکی وین، در این‌باره گفت: «مایعات بدن مانند بزاق نقش مهمی در فعال‌سازی فرآیند انعقاد خون دارند. این یافته‌ها می‌توانند مسیرهای جدیدی برای تحقیق و درمان هدفمند بیماران هموفیلی ایجاد کنند.»

اهمیت مایعات بدن در فرآیند انعقاد خون اولین بار در دهه ۱۹۳۰ توصیف شد. در آن زمان، متوسط طول عمر بیماران هموفیلی تنها هشت سال بود. پزشک اطفال اتریشی، آلفونس سوله، کشف کرد که شیر مادر یک فعال‌کننده قوی انعقاد خون است. در یک مطالعه بالینی، او نشان داد که استفاده از تامپون‌های آغشته به شیر مادر می‌تواند خونریزی‌های شدید و غیرقابل‌کنترل را در بیماران هموفیلی به‌سرعت متوقف کند.

با این حال، یافته‌های سوله که توسط پژوهشگران مستقل تأیید شده بود، طی سال‌ها فراموش شدند. تنها در چند سال اخیر، تیم تحقیقاتی به سرپرستی تالر، آی و نیولند این تحقیقات تاریخی را احیا کرده است. این دانشمندان ثابت کردند که خواص انعقاد خون در شیر مادر، مایع آمنیوتیک، ادرار و اکنون بزاق، به دلیل حضور وزیکول‌های خارج‌سلولی حاوی کمپلکس‌های تناز خارجی است.

این نتایج اطلاعات مهمی در مورد مکانیسم‌های انعقاد خون ارائه می‌دهند و به درک بهتر هموفیلی A کمک می‌کنند. تالر در پایان تأکید کرد:
«این تحقیقات نشان می‌دهد که بازبینی مطالعات علمی قدیمی می‌تواند به توسعه رویکردهای نوآورانه در تحقیقات و درمان بیماران منجر شود.»